Zabytek miesiąca Muzeum Początków Państwa Polskiego

Grot włóczni, Ostrów Lednicki, stan. 1, gród na wyspie (X-XI w.)

Prezentowany zabytek to nieduży grot włóczni, znaleziony luźno w trakcie badań wykopaliskowych wewnątrz grodziska na wyspie Ostrów Lednicki, prowadzonych w latach 1932-1935 pod kierunkiem profesorów Adama Wrzoska i Michała Ćwirko-Godyckiego. Grot charakteryzuje się laurowatym liściem, posiadającym na obu powierzchniach ślady po dwóch delikatnych żłobkach po każdej stronie. Długość całkowita grotu wynosi 24,6 centymetrów. Grot osadzony był na drzewcu przy pomocy tulei o długości 8 centymetrów i średnicy 2,5 centymetra.

Włócznie  zalicza się do broni drzewcowej, stanowiącej rodzaj broni zaczepnej. Składała się ona z części żelaznej (żeleźca) w postaci grotu (w naszym przypadku płaskiego, bez środkowego żeberka) oraz drzewca, czyli drewnianej żerdzi, której dolny koniec bywał często dla wzmocnienia okuty (tzw. tylec lub tok). Dolne zakończenie ułatwiało także wbijanie włóczni w grunt i skierowywanie ostrza w kierunku nacierającego wroga. Zwarte szyki wojów uzbrojonych w tarcze, trzymających nachylone w stronę wroga włócznie stanowiły przeszkodę trudną do przebicia przez konnicę czy pieszych. Słynna tkanina z Bayeux pokazuje użycie włóczni także przez konnych wojów, trzymających ją pod pachą, służących do kłucia i strącania przeciwnika.   

Oszczepy, czyli broń drzewcowa znacznie mniejszych rozmiarów a więc lżejsza, służyła do ciskania  i rażenia wroga na odległość. Groty oszczepów z reguły nie miały więcej niż 12 centymetrów, często zbliżały się rozmiarami do grotów strzał. Groty oszczepów znajduje się rzadziej, zapewne oszczepy były mniej rozpowszechnione od włóczni.